testaccio
Tussen de rivier de Tiber en één van de zeven heuvels van Rome ligt een wat verborgen stukje Rome, de Testaccio wijk.
Als je uitstapt bij de metrohalte Piramide wordt je direct verwelkomt door een Piramide, logisch! of niet? Nee eigenlijk niet maar als ik je vertel dat het een grafmonument is gebouwd in opdracht van één van de Romeinse keizers, gefascineerd door Egypte dan staat het nog niet eens zo gek, een piramide in Rome.
De beste plek vanwaar de piramide goed te kunnen bekijken is de niet-katholieke begraafplaats opgericht in de achttiende eeuw na de toestemming van paus Clemens XI. Er zijn indrukwekkende graven te vinden van zowel buitenlanders als Italianen van alle religies, zoals die van John Keats, één van de belangrijkste dichters van zijn generatie. Hij vertrok op aanraden van een vriend uit gezondheidsoverwegingen in 1820 naar Rome vanwege het milde klimaat maar stierf het jaar daarop aan tuberculose, andere buitenlanders veelal uit welgestelde families kwamen naar Rome om de klassieke kunsten te leren kennen, een grand tour door Italië te maken. De begraafplaats wordt beschouwd als een belangrijke culturele plaats die beschermd moet worden, ook vanwege de prachtige aanwezige sculpturen bij veel van de graven.
Niet ver van de begraafplaats rijst de Schervenberg op, een kunstmatige heuvel van 36 meter hoog genaamd Monte Testaccio of Monte dei Cocci. Het Latijnse woord "testa", betekent aardewerk en hier is de naam van de wijk aan afgeleid. De eerste en oudste stortplaats in Rome die de scherven van meer dan 50 miljoen amforen herbergt welke eeuwenlang vanaf de haven van Ostia werden vervoerd naar het gigantische handelscentrum, het Emporium, hier in Testaccio. De amforen bevatten olie en wijn en waren moeilijk her te gebruiken, daarom werden ze na transport vernietigd en ordelijk gestapeld. Deze heuvel met een diameter van 700 meter en een oppervlakte van 22.000 vierkante meter is altijd een imposant symbool geweest van de wijk.
Na de val van het Romeinse rijk verloor Testaccio zijn belang als terminal van goederen en tijdens de middeleeuwen en in de eeuwen tot de renaissance werd het gebruikt als landbouwgrond met wijngaarden en moestuinen en ook als bestemming voor uitstapjes en om te picknicken. De rationaliteit waarmee de scherven op de schervenberg door de Romeinen ooit waren gerangschikt om de ruimte te optimaliseren, was de reden waarom de berg werd hergebruikt door grotten in de scherven te graven, als opslag voor wijn, olie en graan vanwege de lage en constante temperatuur, zelfs in de zomer.
Na de eenwording van Italië, Rome wordt de hoofdstad, presenteerde men een nieuw modern stadsplan met de verplaatsing van de meest vervuilende en lawaaierige activiteiten van het stadscentrum naar buiten toe. Testaccio, dat een vlak en afgelegen gebied was, was geschikt voor magazijnen en fabrieken en werd gekozen voor het verplaatsen van een gigantisch slachthuis, il Mattatoio, en de aanwezigheid van de rivier bleek opnieuw fundamenteel te zijn, deze keer voor het elimineren van verwerkingsafval en voor het wassen van de dierenhuiden. Het slachthuis werd gebouwd tussen 1888 en 1891. Na de ontmanteling in 1975, begon het verval, maar in 2006 werd het complex door de gemeente herontwikkeld om een cultureel centrum te creëren.
De arbeiderswoningen in Testaccio laten goed de industriele verstedelijking zien in de eind 19e en begin 20e eeuw. Het werd de woonwijk voor de arbeiders die betrokken waren bij de activiteiten in de nabijgelegen fabrieken. In de jaren twintig kwam er meer oog voor een goede sociale woningbouw met een goed doordacht project voor de volkshuisvesting om fatsoenlijke arbeiderswoningen te creëren tegen betaalbare kosten met gemeenschappelijke ruimtes.
Het centrale plein Piazza Testaccio is ontstaan in de vroege jaren van de 20e eeuw op het dringende verzoek van de bewoners destijds, om een gemeenschappelijke ruimte over te laten om de intense verstedelijking die zich hier in die jaren ontwikkelde te beperken. Het plein wordt gesierd door een fontein, ontworpen in 1926, met maar liefst 45 amforen van travertijn.